فراز و فرود حکومت‎مندی در عصر ساسانیان (مطالعۀ موردی: نامۀ تنسر، عهد اردشیر)

Authors

  • lمحمدباقر خرمشاد استادیار علوم سیاسی دانشگاه علامه
  • روح‌الله اسلامی استادیار علوم سیاسی دانشگاه فردوسی
Abstract:

چکیده برخی از نظریه‎های فلسفۀ تاریخ سیاسی بر آن‎اند که تمدن زمانی شکل می‎گیرد که چالش‎ها و منازعات جمعی پیرامون امر عمومی به صورت غیرخشونت‎آمیز حل و فصل گردد. تشکیل تمدن ارتباط بسیاری با دولت و ساختارهای بروکراتیک دارد. ساختارهای بروکراتیک نیز بر مبنای شاکله‎های فلسفی ـ دینی و اسطوره‎ای، سازه‎های فرهنگی ـ اندیشه‎ای و ساختارها و نهادهای عینی مستقر می‎شود. اگر با این پیش‎فرض سیاست را هنر ممکنات با استفاده از تکنولوژی‎های قدرت فرض بگیریم، این مقاله قصد دارد که سیاست ایرانشهری عصر ساسانیان را بررسی کند. از این زاویه، با گذر از نظریه‎های خطی و شرق‎شناسانه، ایران را بسان تمدنی باستانی با میراث ارزشمند سیاسی فرض کرده، ابعاد و مختصات نظریۀ حکومت‎مندی ایرانشهری را با تحلیل محتوای افق معنایی، بر اساس دو اندرزنامۀ سیاسی مشهور دورۀ ساسانیان، یعنی عهد اردشیر و نامۀ تنسر تبیین کنیم. پرسش اصلی مقاله این است که علل اندیشه‎ای به‎اوج‎رسیدن و سقوط‎کردن سلسلۀ ساسانیان چه بوده است؟ نظریۀ حکومت‎مندی ایرانشهری ساسانیان، بر اساس دو متن از دو دورۀ فراز (عهد اردشیر) و فرود (نامۀ تنسر) برخوردار است. این مقاله می‎کوشد این منحنی تحول را مورد واکاوی قراردهد تا مشخص شود چه تکنیک‎هایی از قدرت، ساسانیان را به اوج رساند و چه تکنیک‎هایی از قدرت، آن را به زوال و فروپاشی کشاند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

فراز و فرود شعر فارسی در عصر صفوی

در این مقاله تطور و شکل‌گیری شعر فارسی در شبه قارة هند بررسی شده است. مقاله تأکید دارد که زبان و ادب فارسی در هند پا به پای زبان و ادب فارسی در ایران حرکت می‌کرد و هر موج تحولی که در اینجا به‌وجود می‌آمد تا آن کرانه‌ها ادامه می‌یافت به گونه‌ای که در هند نیز سبک خراسانی و آذربایجانی و عراقی همپا و هماهنگ ایران زمین نفس می‌کشید. روابط ایران و هند از دوران پیش از اسلام تا عصر صفویه نیز به اختصار، ...

full text

سیمای جامعه در نامۀ تاریخی تنسر حکیم (عصرساسانیان)

تنسر پارسایی افلاطونی مذهب بود که سلطنت را رها کرده و گوشه نشینی اختیار کرده بود. او بنابر روایت های متون پهلوی از جمله کسانی است که نقش بسزایی در بر تخت نشستن اردشیر ساسانی داشت و با یاری نامه اندرزی خود، تدبیر خویش را به او عرضه کرد. این زاهد بی محابا آراء وعقایدِ مذهبی، جامعه شناسی، سیاسی، اجتماعی، خانوادگی و غیره خود را مطرح می ساخت. با مطالعۀ این نامۀ اندرزی می توان به میزان دانش وتسلط ِ این...

full text

فمینیسم در فراز و فرود پارادایم زمان

چکیده فمینیسم از ظهور نخستین موجش تا به امروز دچار تغییر و تحولات شگرفی حتی در ریشه ای ترین خواستگاههای فکری خود بوده است. به ویژه در موج سوم که بر پایه تکثر، تنوع و تعدد بنا شده است. فمینیسم پست مدرن یکی از متأخرترین گرایشهای فمینیسم است و به دلیل پیچیدگیهای بنیادین که در تعریف خود پست مدرنیسم وجود دارد بررسی این گرایش از منظر پساساختارگرایی که زیر مجموعه ای از پست مدرنیسم است پیچ و تابهای فم...

full text

فراز و فرود عطار در مقدمه منطق‌الطیر

منطق‌الطیر، شرح عشق انسان به خودشناسی و لقای پروردگار، مهم­ترین اثر عرفانی عطار در قالب تمثیل پرندگان است. مقدمه کتاب هرچند مختصر و مجزا از متن عرفانی است، به‌دلیل تداخل عرفان و تاریخ،­ اهمیت زیادی دارد. مورخ با حضور در زمان گذشته، جزءنگری، تحلیل حوادث و نقد شخصیت افراد تاریخی به کشف حقیقت علاقه‌مند و عارف ابن­الوقتی گریزان از سیاست و قضاوت است. با­وجوداین، تاریخ می­تواند، بهترین مؤید عرفان باش...

full text

نظم کیهانی و نسبت آن با عدالت در اندیشه سیاسی ساسانیان (مطالعه موردی نامه تنسر)

     نظم و عدالت از مهمترین مفاهیم اندیشه سیاسی است که ریشه در جهان بینی هر ملّت و حکومت دارد.بر همین اساس اندیشه ساسانیان و تنسر، متأثر از دین و دیدگاه ایشان به کیهان است. نظمی کیهانی، غایتمند و قائم محور که آیینه آن در زمین، سیستم رئیس محوری می شود که شاه آرمانی، سلسله مراتب اجتماعی و قانون اَزلی به نام اَشه، ارکان آن هستند و موجد نظم و عدالت. بنابراین در این مقاله سوأل این است که نظم کیهانی حاک...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 4  issue 8

pages  1- 26

publication date 2013-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023